چكيده
""مردم سالاري"" از
مفاهيم بحث برانگيز در حوزه فلسفه سياست و حقوق است. با توجه به گرايشي كه در
كشورهاي گوناگون به اين نظريه وجود دارد، اين پرسش مطرح شده است كه آيا مي توان
مردم سالاري را منطبق با فرهنگ و ارزش هاي هر ملت بومي ساخت يا مردم سالاري نظريه
اي يكپارچه است كه نفي مطلق يا تسليم كامل تنها چاره مواجهه با آن است؟
در
كشور ما اين پرسش تحت عنوان چگونگي جمع بين جمهوريت و اسلاميت آغاز شده و با طرح
نظريه ""مردم سالاري ديني"" ادامه يافته است، اين در حالي است
كه در برابر طرفداران، برخي نيز اساسا منكر چنين ماهيتي شده و حتي آن را بدعت آميز
خوانده اند.
مقاله
حاضر در صدد آن است تا پس از بررسي مباني ونتايج نظريه مردم سالاري در غرب، اثبات
نمايد كه در حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران، اين نظريه به مثابه روش اداره جامعه
پذيرفته شده است اما به مثابه يك جهان بيني، نه !
واژه
هاي كليدي : مردم
سالاري، جمهوريت، اعلاميه جهاني حقوق بشر، قانون اساسي، مردم سالاري ديني
مقدمه
مردم سالاري نظريه اي است كه ، به رغم پيشينه طولاني
، هنوز هم در كانون گفت وگوهاي علمي ، به ويژه در حوزه فلسفه سياست و حقوق قرار
دارد.از جمله پرسشهايي كه در سالهاي اخير در اين زمينه مورد توجه جدي است موضع دين
و نظام هاي سياسي مبتني بر آن ، و به طور خاص جمهوري اسلامي ايران ، در برابر اين
نظريه است.
مسلمانان در مواجهه با اين مفهوم و ساير
مفاهيم جديد شيوه هاي متفاوتي داشته اند كه در اين نوشتار مورد بررسي قرار خواهد
گرفت. به عقيده ما ، نه «انكار يا تسليم محض» و نه « تركيب و التقاط» شيوه
درستي براي مواجهه با مفاهيمي نيست كه در دامن منظومه هاي فكري بيگانه زاييده شده
و تكامل يافته اند. « نقد منطقي» و البته « اصول گرايانه» شيوه مورد قبولي است كه
تلاش مي شود در اين مقاله ارايه شود..
بخش
اول:شيوه هاي مواجهه
مسلمانان با مفاهيم جديد
پيشرفت دانش بشري زايش انديشه ها و مفاهيم نويني را در پي دارد كه بر بستر اصول و
مباني فكري خاص خود استوار است .توسعه ارتباطات فرهنگي نيز به تبادل اين انديشه ها
و راهيابي مفاهيم جديد به ساير منظومه هاي فكري و اجتماعي مي انجامد . اين دو
واقعيت مي تواند براي رشد و كمال بشري ميمون و با بركت باشد؛ مشروط بر آنكه از
يكجانبه گرايي و جريان يكسويه اطلاعات خودداري گردد و تهاجم فرهنگي، جايگزين تبادل
داده ها نگردد.
......................
............
.....
منابع :
1 ـ قرآن كريم
2 ـ آشوري ، داريوش، دانشنامه سياسي ، چ
5 ، تهران ، انتشارات مرواريد، 1378
3 ـ ارسطو ، علم سياست ، ترجمه دكتر حميد
عنايت ، چ 4 ،انتشارات امير كبير، 1364
4 ـ اعلاميه اساسي حقوق بشر
5 ـ اعلاميه جهاني حقوق بشر
6 ـ ( امام ) خميني ، سيد روح الله،
صحيفه نور ، ج 15 و ج 19.
7 ـ سروش ، عبدالكريم ، روزنامه صبح
امروز، 12 / 8 / 1378
8 ـ صدر ، سيد محمد باقر، الاسلام يقود
الي الحياه ، چ1 ، موسسه الهادي ، 1421 ق.
9 ـ عالم ، عبدالرحمن، بنيادهاي علم
سياست ، چ 7 ، انتشارات ني، 1380
...