- ژرونتولوژی یا پیری شناسی، علمی است که به مطالعه مسائل دوران سالمندی می پردازد در این علم علاوه بر نظریه های زیست شناسانه و روانشناسی، نظریه های جامعه شناسی نیز مورد توجه قرار می گیرد.
- سالمندی جدا از مابقی حیات انسان نیست. زیرا پیر شدن از کودکی فرد شروع می شود. بیشتر بیماری های دوران پیری در جوانان نیز مشاهده می شود.
- بیماری معیار معتبری برای دوران سالمندی نیست، هرچند برخی بیماری ها مانند سکته قلبی، مغزی، سرطان، آلزایمر، و غیره در افراد مسن شایع تر هستند، ما گرایش داریم که این بیماری ها را مختص دوران پیری بدانیم. -
سالمندی به خودی خود بیماری نیست. مسن شدن از جنبه های خاصی برخوردار است که آنرا موضوعی شاخص می سازد. -
پیری دارای جنبه های مثبت و منفی بوده و فرایندهای زیستی، ادراک، رشد، تکامل و بلوغ را شامل می شود. به باور عامه پیری مرحله ای است که با کاهش و زوال جسم و فکر شخص اتفاق می افتد.
نکته. در پیری شناسی علاوه بر نظریه های زیست شناسانه و روانشناسی، نظریه های جامعه شناسی هم مورد توجه قرار می گیرد.
برخی از کارشناسیان دوره های زندگی را بصورت زیر تقسیم کرده اند :
1-دوره پیش از تولد (انعقاد نطفه تا تولد)
2-دوره شیر خوارگی (تولد تا دو سالگی)
3-دوره کودکی اول (کودکستانی) (2 تا 6 سالگی)
4-دوره کودکی دوم (دبستانی) (6 تا 12 سالگی)
5-دوره نوجوانی (12 تا 22 سالگی)
6-دوره جوانی (22 تا 32 سالگی)
7-دوره میان سالی (32 تا 52 سالگی)
8-دوره پختگی (52 تا 65 سالگی)
9-دوره پیری (65 سالگی به بعد)
- آغاز و پایان هر یک از دوره های رشد، نشی از تأثیر و تأثر متقابل عوامل مختلف زیستی، روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی است.
- تعیین سن آغاز پیری کاری دشوار است. اگر در جامعه ای انتظار زندگی مرد تا 65 سالگی باشد، طبیعی است که زمان پیری افراد 55 سالگی باشد. اما اگر در جامعه ای عمر متوسط مردم 82 سال باشد، نمی توان سن 65 یا 72 سالگی را شروع دوران پیری بشمار آورد.
-نکته. از نظر قانونی و شغلی، یک فرد 65 ساله و بالاتر سالمند است.
طبقه بندی افراد مسن به شکل زیر می باشد:
1. افراد مسن (65 الى 75 سال)
2سالخوردگان (75 الى 85 سال)
3 کهن سال (85 سال و بالاتر)
-برای پی بردن به توانایی یک فرد سالمند، عوامل اجتماعی، روانشناختی و بیولوژیکی مهم تر از عامل سن می باشد. یکی از مفاهیم پیری، کنشی است که عبارت است از توانایی افراد در انجام فعالیت هایی که جزئی از تجارب زندگی آنها به حساب می
شاخص ناقصی برای سن کار کردی، یا کفیت و عملکرد واقعی افراد است.
-نکته. جوان پیر به سن ،» تقویمی « آید.
-سن زمانی 65 تا 75 سالگی، پیر پیر به 75 تا 85 سالگی و خیلی پیر پیر به 85 تا 99 سالگی اشاره دارد.
نظریه های مهم جامعه شناسی مرتبط با سالمندی عبارتند از :
نظریه عام تعهد: توسط کامینگ و هنری مطرح شد. اساس این نظریه عبارت است از: همانگونه که جامعه فرد را از خود جدا میکند، فرد سالمند نیز به میل خود، کمتر خود را درگیر جامعه می کند.