مبانی نظری و پیشینه تحقیق آموزش فلسفه برای کودکان

​​​​​​​تعداد صفحات : 34
فرمت : docx , word
پاورقی و رفرنس دهی استاندارد
دارای تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی
دارای گارانتی بازگشت وجه
دارای منابع فارسی و انگلیسی

آموزش فلسفه برای کودکان

مبانی آموزش فلسفه برای کودکان

انديشه آموزش فلسفه براي کودکان، قويا با انديشه ها، روش و منش سقراط ارتباط دارد(قائدي 1384). براي سقراط و پيروان او، مسير دانايي با شناخت ناداني فرد آغاز مي شود. نقش معلم را مي توان با ماما مقايسه کرد. معلم بايد به صورتي بپرسد که اجازه دهد حقيقت آشکار شود. همانند ماما، معلم به توليد انديشه کمک مي کند(هاينس، 2002: 46) اين گفته سقراط که "زندگي ارزشيابي نشده، ارزش زيستن ندارد"، زيربناي حرکت اين برنامه درسي دانسته شده است(اسپيلتر، 1993، جنکينس، 2002، به نقل از قائدي).

اهميت پرداختن به فلسفه براي کودکان و نوجوانان

در جهان پيچيدة امروز، افراد براي برخورد منطقي با چالش ها، به يادگيري مهارتهاي تفكر نيازمندند . از سوي ديگر « فلسفه »  براي كودكان به عنوان يكي از ابزارهاي اصلي پرورش مهار ت هاي تفكر در ، كودكان شناخته شده است. ما مي توانيم بچه ها را در سطح خودشان كنجكاو و پرسشگر بار بياوريم و سعي كنيم تا آنها ياد بگيرند كه با دليل حرف بزنند و با دليل بپذيرند . اين در حالي است كه برنامة (فلسفه براي کودکان) در بيش از 100 كشور در حال انجام است. ليپمن معتقد است كه تفكر بايد محور « فلسفه براي كودكان » تعليم و تربيت قرار گيرد. او معتقد است استفاده از فلسفه براي به كار انداختن ذهن شاگرد است . ارائة درس در كلاس بايد از سوي دانش آموز باشد و معلم فقط نقش هدايت كننده داشته باشد(ليپمن، 1993: 24- 31).

« فلسفه براي كودكان »^[1] از برنامه هاي آموزشي اي است كه اين امكان را فراهم مي آورد تا كودكان و نوجوانان افكار پيچيدة خود را شكل دهند . از اين رهگذر، استدلال، تفكرات انتقادي و خلاقانه و نوعدوستي آنها نيز زياد مي شود. اين برنامه نظام مند و تدريجي است كه بيش تر براي كار بر روي كودكان 4 تا 18 ساله طراحي شده است.(اکورينتي، 1386: 14)

اهداف برنامه فلسفه براي کودکان و نوجوانان

فلسفه براي كودكان هدف هاي شناختيِ روشني دارد؛ ذهن را وادار به عمل مي كند، اين كار را از طريق چالشها، تفكر اصولي و تعامل ساختاري انجام مي دهد. به علاوه، اين برنامه هدف اجتماعي نيز دارد و آن آموزش فرايند تصميم گيري دمكراتيك است . اين برنامه در پرورش مشاركت منظم و پرورش خودآگاهي فرد سهمي قطعي دارد(هاينس، 2002: 12) .

چنانچه ذهن كودك را درگير مباحث فلسفي كنيم، مي توانيم نحوة تفكر او را رشد دهيم. اگر كنجكاوي طبيعي كودكان و ميل آنان به دانستن دربارة جهان را با فلسفه مرتبط سازيم، مي توانيم كودكان را به متفكراني تبديل كنيم كه بيش از پيش نقّاد، انعطاف پذير و مؤثر باشند. (فرمهيني، ميرزامحمدي، خارستاني، 1387: 46)

[1] Philosophy for Children=P4C

تحقيقات داخلي:

مصباحيان(1387)، در پژوهشي تحت عنوان "اخلاق مسئوليت و آموزش اميد: ماهيت و روش آموزش فلسفه از نگاه دريدا و فرير" روشن نمود که، که بر اساس آموزه هاي دريدا، آموزش به طور کلي و آموزش فلسفه به طور خاص را از سطح تکنيک ها و روش ها به سطحي منتقل کرد که عميقا به اخلاق، به غايت زندگي، تاريخ و انسانيت مرتبط باشد. براي حرکت در جهت چنين تلقي اي از فلسفه آموزش و چنين منطق يا هدفي از آموزش، پرس و جوي روشي سازگار با آن نيز اجتناب ناپذير بوده است- روشي که در قسمت دوم نوشته، با ارجاع به انديشه هاي پائولو فرير- به ويژه در دو اثر اصلي او آموزشگري ستمديده و آموزشگري اميد، و نيز نقد سهمگين او به روش بانکداري آموزش و نظريه پردازي نوين او از روش مشارکتي آموزش صورت بندي شده است.

مصباحيان(1388)، در پژوهشي تحت عنوان"درباره شرايط امکان آموزش فلسفه در دانشگاه" روشن نمود که، اگر ما بر اساس نظريات کارل ياسپرس تعريف دانشگاه را به مثابه حريمي براي جستجوي حقيقت و نظر گاست پيرامون فلسفه، که فلسفه را به مثابه دلتنگي در نظر بگيريم، و... لذا، ويژگي و شرايط امکان آموزش فلسفه در دانشگاه را مي توان عبارت دانست از پديدار شدن و برجسته شدن ايده دانشگاه، به مثابه حريمي که نگهبان حقيقت در آن گروه آمده اند تا در آن آزادانه به تحقيق و تدريس بپردازند، و ايده فلسفه، به مثابه نارضايتي از واقعيت وجود و دلتنگي ها براي جايي که اينجا نيست.

...............................

تحقيقات خارجي:

«مک گيمس»(1999). در گزارش تحقيقي خود در مورد مهارت تفکر، اين گونه سخن مي گويد که: اين امر به شکل فزاينده اي مورد تصديق است که بهبود بخشيدن به مهارت تفکر نه تنها بر تفکر دانش آموزان بلکه بر پيشرفت و تفکر معلمين و بر ويژگي مدارس به عنوان اجتماعات يادگيري نيز اشاره دارد.

«هايمر»(2002). با مطالعه درباره دانش آموزان سرآمد، اثرات مثبت برنامه آموزش فلسفه به کودکان را در تفکر انتقادي، استدلال مفهومي و پژوهش فلسفي با دانش آموزان  را نشان داد.

.......................................

منابع :

ابراهيمي ديناني، غلامحسين؛ گل محمدي آذر، ابوالفضل(1389). «کاربرد ذهن فلسفي و روش فلسفي عامه در زندگي»، فصلنامه حکمت و فلسفه، شماره سوم، بهار1389(ص40 و 41).

ابوالقاسمي، عباس ؛ مهرابي زاده؛ هنرمند، مهناز؛ نجاريان، بهمن؛ شكركن، حسين (1383). «اثربخشي روش درماني آموزش ايمن سازي در مقابل تنيدگي و حساسيت زدايي منظم در دانش آموزان مبتلا به اضطراب امتحان»، مجله ي روانشناسي، دوره 8(1)،51-63.

ابولمعالي، خديجه(1391). پژوهش کيفي از نظريه تا عمل، تهران، نشر علم.

استراوس، انسلم؛ کوربين، جوليت(1385). اصول روش تحقيق کيفي، نظريه مبنايي، رويه ها و شيوه ها، ترجمه بيوک محمدي، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.

اسميت، فيليپ جي (1377). فلسفه آموزش و پرورش(با تجديد نظر و اضافات)، ترجمه دکتر سعيد بهشتي فسايي، مشهد، به نشر(انتشارات آستان قدس رضوي)

افروز، غلامعلي (1387). «رسالت دانشگاه ها و قدرت علمي جامعه»، مجله علمي- پژوهشي روانشناسي و علوم تربيتي (دانشگاه تهران)، شماره 4، سال 38، زمستان 1387.

............