کاهش تعداد غائبین با تدوین آیین نامه انضباطی و ایجاد مدرسه شاد و با نشاط

اقدام پژوهی شماره 1:
کاهش تعداد غائبین با تدوین آیین نامه انضباطی و ایجاد مدرسه شاد و با نشاط
تعداد صفحات : 34 صفحه
قیمت: 2500 تومان
مدل: PDF & Word (فایل بصورت ورد قابل ویرایش)
مختصری از متن اقدام پژوهی :
چکیده
دانش آموزان ممکن است در سنین مختلف به علل مختلفی مثل دبیران ضعیف، توقعات‌ زیاد از دانش آموز‌ و عدم‌ پیشرفت‌ تحصیلی‌. پاسخ‌ دادن‌ درس‌ توسط دانش‌آموز در کلاس و... ممکن است در پی غیبت از کلاس و مدرسه برایند. اکثر صاحبنظران ‌معتقدند که‌ بهترین‌ درمان‌ جذاب نمودن محیط آموزشی در اسرع‌ وقت‌ و به‌ هر وسیله‌ ممکن‌ است‌. مشخص‌ و رفع کردن‌ علت‌ غیبت (مثلاً اذیت‌ و آزار سایر دانش آموزان‌) البته‌ مفید خواهد بود. با وجود این‌ حتی‌ وقتی‌ علت‌ آن‌ روشن نیست‌، مدیران و معاونینی جدی‌ و فهمیده‌ می‌توانند به‌ تدریج‌ دانش‌آموز را برای‌ آمدن‌ به‌ کلاس‌ درس‌ ترغیب نمایند. اینجانب سودابه نثاری با چنین مشکلی در هنرستان شهید سلیمانیان مواجه شدم. در سال تحصیلی اخیر بسیاری از دانش آموزان به بهانه های نختلف سعی می کردند در مدرسه و کلاس درس حاضر نشوند و در صدد غیبت کردن غیرموجه بر می آمدند. در سال تحصیلی اخیر بنده با ارائه راهکار های جذاب مدرسه محور و اجرای آن تصمیم گرفتم غیبت دانش آموزان را به کمترین مقدار ممکن برسانم. و این کار جز با جذاب نمودن محیط آموزشی هنرستان ممکن نبود.
فهرست
مقدمه
بیان مسئله
توصیف وضعیت موجود
یافته های علمی
پیشینه تحقیق
جمع آوری اطلاعات
تجزیه و تحلیل اطلاعات
ارائه راه حل موقت
مراحل اجرا
گرد آوری شواهد ۲
اعتباریابی
نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع
مقدمه
مدرسه‌ گریزی‌ اگر همراه‌ با رفتارهای ضد اجتماعی‌ و گاهی‌ بزهکارانه‌ مثل نزاع‌، قشقرق‌ راه‌ انداختن‌، یا تهدید کردن‌ و فرار کردن‌ از خانه‌ باشد می‌تواند نشان‌ دهنده‌ یکی‌ از اختلالات رفتاری‌ دوران‌ دانش آموزی‌ به‌ نام اختلال سلوک‌ باشد. ویژگی‌های‌ اصلی‌ اختلال‌سلوک‌ شامل‌ رفتارهای‌ ضد اجتماعی‌، پرخاشگرانه‌ و خودسرانه‌ است‌. چنین دانش آموزانی‌ اغلب‌ به‌ نظر دبیرانشان بی علاقه‌ به‌ مدرسه‌، فاقد اشتیاق‌ به ادامه‌ تحصیل‌ و بی توجه‌ به‌ کار هستند. آنها اغلب‌ مردود می‌شوند و در مقایسه با همسالان‌ خود زودتر ترک‌ تحصیل می‌کنند. همه دانش آموزان گاه و بی گاه درباره مدرسه غُر می زنند اما طبق آماری که کارشناسان کلینیک اختلالات عصبی دانشگاه نوادا[1] در آمریکا اعلام کرده¬اند ۵ تا ۱۰ درصد دانش آموزان آنقدر از مدرسه بدشان می آید که نمی خواهند به مدرسه بروند.
به گفته روانشناسان متخصص اگر متوجه شدید فرزندتان وقتی حرف مدرسه می¬شود افسرده یا مضطرب می¬شود، خودش را به مریضی می¬زند تا مدرسه نرود و در خانه بماند، در مدرسه مدام از اتاق بهداشت یا دفتر سر در می آورد یا عمدا از صحبت کردن درباره بخش بزرگی از اتفاقات مدرسه سر باز می¬زند باید مراقب باشید.
خوشبختانه معمولاً می توان این مشکل را حل کرد و گاهی اوقات راه حل بسیار هم ساده است. مثلاً ممکن است دبیر فقط به شاگردانی که جلوی کلاس می نشینند توجه داشته باشد و از آنها سؤال کند. به این ترتیب دانش آموزانی که ته کلاس می نشینند احساس می کنند مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفته اند و ممکن است علاقه خود را به درس از دست بدهد. در چنین موردی فقط با عوض کردن جای دانش آموز و آوردن او به ردیف های جلوی کلاس مشکل حل می شود و او دوباره به درس و مدرسه علاقمند می شود اما گاهی اوقات مشکل اساسی تر و پیچیده تر از این هاست و حل آن هم به تلاش و صرف وقت بیشتری نیاز دارد. در زیر به تعدادی از مهمترین علل تنفر دانش آموزان از مدرسه اشاره شده است.
بیان مسئله
امروزه در همه جوامع مدرسه در حکم مهمترین نهاد تعلیم و تربیت جایگاه ویژه ای دارد و در کنار خانواده وظیفه تعلیم و تربیت دانش آموزان را به دوش می کشد و انسان امروز به شدت به تربیت رسمی و مدرسه نیاز دارد. زیرا مدرسه محل تجربه و راهنمای زندگی انسان است و بخش مهمی از زندگی دانش آموران مدرسه است زندگی و تربیت برای انسان دو مفهوم لازم و ملزومند. انسان تا وقتی زنده است به تربیت نیاز دارد و او را تربیت می کنند تا بتواند زندگی کند. تحصیل علم و کسب دانش، چگونه زیستن و تجربه اندوختن از اهداف والای آموزش و پرورش می باشد. اما مدارس امروز به دلیل مختلف خواسته ها و نیازهای اغلب نوجوانان را برآورده نمی کنند و نمی توانند در آنان ایجاد انگیزه نمایند.به عبارتی دیگر تک بعدی شده اند و فقط به جنبه های آموزشی به طور مطلق اهمیت می دهند و نیازهای عاطفی و احساسی و روحی و روانی آنان را در مراتب پایین تر قرار می دهند. برای ایجاد فرآیند یادگیری در محیط های آموزشی، ابتدا باید بستری مناسب فراهم باشد یعنی اینکه دانش آموز ابتدا به مدرسه و مسئولین علاقمند باشد و با روحیه ای شاد و با نشاط وارد این محیط بشود و در فضای آموزشی موجود احساس آرامش و امنیت و شادابی داشته باشد. یادگیری در محیطی توام با تهدید و ترس و ارعاب به سهولت انجام نمی گیرد. در چنین محیط هایی به جای برقرار فرآیند یادگیری متفکرانه هیجانات منفی و واکنش های نامطلوب شکل می گیرد. شادی و نشاط یکی از نیازهای روحی و روانی انسان است که در بسیاری از جنبه های حیاتی نقش موثری ایفا می کند و از نگاه صاحب نظران پیش نیاز اساسی و بستر لازم برای یک نظام تعلیم و تربیت پویا است. به عبارت دیگر نشاط به زندگی انسان معنا و مفهوم خاص می بخشد و حتی عواطف منفی ای مانند: ناکامی، ترس، نگرانی و ناامیدی را کاهش می دهد. یکی از عوامل موثر و مهم برای ایجاد نشاط و شاد بودن لبخند است چهره¬های متبسم و خوش رویی افراد عامل موثری است که به فضای آموزشی نشاط بیشتری می¬بخشد و با آفرینش لبخند می توان به محیط شادابی داد. شاید برای معدودی از دانش آموزان «مدرسه» تنها مکانی است که در آن جا غم ها و مشکلاتشان را فراموش می کنند و تصور می نمایند که ساعاتی که در مدرسه سپری می کنند از غصه هایشان کاسته می شود و این تغییر روحیه عامل موثری در شادابی آنان می¬باشد. همکاران محترم فرهنگی لطفاً به این احساس زیبا و خوشایند آنها توجه لازم را داشته باشیم و آنان را درک نماییم. استفاده از دو عنصر محبت و عاطفه، لبخند و شادی بزرگ ترین سرمایه موجود در مدارس می¬تواند تاثیرات بسزایی داشته باشد و هم چنین اگر روابط حاکم بر دانش آموز لذت بخش و صمیمی توام با محبت و احترام باشد و برنامه های آموزشی متعالی باشند این محیط برای آنان بسیار دوست داشتنی و لذت بخش می باشد. پس می توان چنین گفت: که یکی از مهم ترین کارکردهای نظام آموزشی تربیت انسان هایی است که بتوانند با حضوری فعال پویا و با نشاط در نظام اجتماعی موثر و شاداب زندگی کنند و در عبور از فراز و فرودهای زندگی و یافتن راه درست از خطا موفق باشند. به امید این که این مهم در آینده¬ای نه چندان دور تحقق یابد.[2]
توصیف وضعیت موجود
اینجانب ........ شهرستان ........ هستم. بنده دارای مدرک ........ هستم و در سال تحصیلی اخیر با ....... دانش¬آموز در ....... رشته مختلف در ارتباط هستم. در ......... ما در اوایل سال دانش آموزان به علت های مختلف از حضور در کلاس و مدرسه خود داری می نمودند و غیبت های غیر موجه یا خلاف واقع داشتند. از آنجا که موضوع حضور به موقع دانش آموزان در کلاس درس و مدرسه اهمیت زیادی دارد بنده تصمیم گرفتم از طریق راهکار های مختلف جذاب سازی محیط آموزشگاه از غیبت کردن غیر موجه دانش آموزان جلوگیری نمایم. بنابراین در پی این برآمدم که چگونه می توانم محیط هنرستان را بانشاط سازم که از غیبت¬های دانش آموزان کاسته شود.
یافته های علمی
نشاط را می توان به شادی .... معنای واقعی بخشد.
اکنون باید ببینیم نشاط در مدرسه که یک محیط آموزشی و تربیتی محسوب می شود به چه امکانات و شرایطی نیازمند است که با آنها بتوان محیطی مناسب و موفق در تربیت و آموزش و ارتقای علمی دانش آموزان در فضایی کاملاً متنوع صمیمی و باانگیزه های مثبت ایجاد کرد. برای رسیدن به چنین هدفی باید به عوامل ذیل به عنوان ضروریات یک محیط علمی بانشاط توجه شود.[3]
به عقیده روانشناسان رنگ اشیاء فضا و لباس افراد تاثیر مستقیمی در برقراری ارتباط شخص با آنها دارد بارها کوشیده ایم با فرد و فضا و یا حتی غذایی که می خوریم ارتباط برقرار کنیم اما نتوانسته ایم زیرا این دقیقاً تاثیر رنگ آنها بر روان ماست از این رو تا زمانی که دانش آموزان نتوانند خود را با فضای کلاس و اشیای داخل آن میز و نیمکت لباس دبیر و مانند آنها تطبیق دهد نمی تواند از حضور در کلاس درس لذت ببرد و در فضای آن احساس آرامش کند. به همان میزان که رنگ قرمز محرک و شادی بخش است و رنگ آبی ایجاد آرامش می کند و احساسی آمیخته با صلابت و شکوه در فرد ایجاد می کند و رنگ صورتی مهربانی و عطوفت ایجاد می کند.
مهمترین خصوصیات آدم های شاد عبارت است از:
1. کنترل زندگی
2.
3.
4.
5.
6. هدفمند هستند و با یادآوری شادی های زندگی احساس لذت می کنند
7.
8.
9. بعضی از اتفاقات را عوامل مؤثر بر شور و نشاط دانش آموزان
- خانواده
....

تأثیر فراوان دارد.
- مدرسه شاد و با روح
مدرسه موقعیتی فراهم می کند تا دانش آموزان بتوانند فارغ از دغدغه های بزرگ سالانه، زندگی را بازی و تمرین کنند و کم کم آماده شوند تا در زمین واقعی زندگی به اجرا درآورند.
الف) شاداب سازی ظاهری مدرسه
محیط ظاهری و فیزیکی شاد بر شادابی و شادمانی افراد تأثیر دارد. این بخش شامل:
1. فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه: دیوارهای تزیین شده با نقاشی های زیبا، سطح زمین مناسب، کاشت درخت و فضای سبز، قرار دادن نیمکت های رنگی، زیبا، تابلوی زیبا در سردر مدرسه، مناسب بودن اندازه محیط مدرسه.
2. ...
3. ....
4. ....


3- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه، کتابخانه و کارگاه: استفاده از خوش بو کننده ها، قفسه های زیبا، مناسب بودن محیط کتابخانه، نمازخانه و کارگاه.
4- پوشش های ظاهری دبیر ها، مدیر و کارکنان، دانش آموزان: استفاده از روپوش های شاد برای دانش آموزان و همچنین پوشش مرتب و استفاده از رنگ های شاد و روشن برای کارکنان مدرسه.
5- رعایت بهداشت: تمیز بودن محیط مدرسه، کلاس ها، بهداشت فردی، اجتماعی، دانش آموزان
ب) دبیر شاد و با روحیه:
دبیر آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم می کند، چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزان پرورش و رشد یابد، ...
.....
... پر روحیه و با انگیزه باشد.
پیشینه تحقیق:
پژوهشی تحت عنوان چگونه می توانیم مدرسه ای شاداب و با نشاط داشته باشیم:
(هما پورنعیم آبان ۸۵ تا تیر ماه ۸۷)
نتایج بررسی در دو دبیرستان دخترانه و پسرانه در شهرستان چناران چنین بیان می کند:
۱- برای زیباسازی فضای مدرسه (رنگ آمیزی - گل سبزی- پیام بهداشتی) ۹۴ درصد پسران و ۹۲ درصد دختران
۲- ایجاد موقعیت هایی برای بازی و تفریح ۹۰ درصد پسران ۹۲ درصد دختران نظر مثبت دادند.
۳- موسیقی ۸۷ درصد پسران و ۸۳ درصد دختران
۴- پر بار بودن برنامه صبحگاهی ۸۹ درصد پسران و ۸۵ درصد دختران
۵- افزایش زمان و تنوع زنگ استراحت پسران ۷۰ و دختران ۶۳
با توجه به نتیجه مذکور نسبت پسران به دختران برای افزایش زمان ساعات استراحت بیشتر است.
(زهرا اسدی ۸۷):
در پژوهشی تحت عنوان چگونه می توانیم مدرسه را شاداب سازیم توجه خاص به ساعات استراحت دارد و ایشان برای راحل این این مساله ورزش صبحگاهی و زیباسازی و جذاب کردن محیط مدرسه و ساختمان آنرا موثر دانسته است.
نتیجه گیری:
پس از انجام اقدامات فوق، محیط مدرسه تا اندازه ای تغییر کرد که این تغییر هم در رفتار دانش آموزان مشهود بود و هم دانش آموزان و دبیران احساس آرامش بیش تری داشتند و هم موجب یادگیری بهتر دروس دانش آموزان در کلاس گردید.
علاوه بر این تعداد زیادی از بازی های خطر آفرین آنان مانند: دویدن های اضافی، لگد بازی، دعوا، کشتی و... در محیط آموزشی کاسته شد و دانش آموزان به ورزش و بازی های جذاب و بی خطر روی آوردند؛ دبیران نیز همواره در پی یافتن راه های جدید برای ایجاد نشاط بیش تر و آرامش روحی و روانی دانش آموزان در ساعات استراحت کلاسی بودند.
با توجه به تعداد زیاد دانش اموزان و کمبود فضای تفریحی و آموزشی مطالعات، بررسی ها و مشاهدات انجام شده و تلاش های مستمر مدیر آموزشگاه، مربّی پرورشی، مربی ورزش، همکاران، اولیای محترم دانش آموزان و در پایان و پیگیری های خودم به این نتیجه رسیدیم که می شود با کمترین امکانات، میتوان محیط شاد و با نشاطی را (بدون در نظر گرفتن مدّت زمان) درساعات استراحت کلاسی بوجود آورد.
پیشنهادات:
نکته‌هایی‌ برای‌ تأمل‌ در غنی‌سازی برنامه درسی و‌ فرهنگ‌ آموزش‌
دو هدف‌ آموزش‌ و پرورش‌ که‌ همه‌ی‌ مردم‌ و متخصصان‌ آموزش‌ و پرورش‌ به‌ دنبال‌ آن‌هستند، یعنی‌ توانایی‌ علمی‌ و پرورش‌ شخصیت‌،
....
شخصیت‌ شده‌ و بالعکس‌.
گینز برگ‌ و هانسون‌، 1986، گزارش‌ داده‌اند
.....
و یا برای‌ آموختن‌، ارزش‌ بیش‌تری‌ قایل‌ هستند و در آزمون‌های‌ پیشرفت‌ درسی‌، نمرات‌ بالاتری‌ کسب‌ می‌کنند.
بر این‌ اساس‌ مدارس‌ باید در قبال‌ پرورش‌ شخصیت‌ و رشد همه‌ جانبه‌ی‌ کارکنان‌، دانش‌آموزان‌ و اولیای‌ آن‌ها حساس‌ بوده‌ و متعهدانه‌ عمل‌کنند.
باید بپذیریم‌ که‌ رشد همه‌ جانبه‌ی‌ شخصیت‌ دانش‌آموزان‌ نیازمند داشتن‌ برنامه‌ی‌ جدّی در مدرسه‌ است‌ و صرفاً به‌ اجرای‌ تکنیک‌های‌ خاصی‌ از آموزش‌ شخصیتی نباید بسنده کرد‌، آموزش‌ هنر و موسیقی،‌ تربیت بدنی‌، بسیاری‌ از جنبه‌های‌ شخصیت‌ انسان‌ را در بر می‌گیرد و این‌ در حالی‌ است‌ که متأسفانه‌ حرمت‌ این‌ دروس‌ در مدارس‌ از شأن‌ کافی‌ برخوردار نیست‌.
ارزشمندترین‌ خوی‌ و خصلت‌ مردان‌ حلم‌ است‌.[4] عقلی‌ که‌ همراه‌ و مقارن‌ با حلم‌ نباشد، خیری‌ در آن‌ نیست‌. به‌ منزلت‌ حقیقی‌ ایمان‌ نمی‌توان رسید مگر با حلم‌ و رأفت‌.[5]
هنگامی‌ که‌ ارزش‌های‌ دوستی‌، همکاری‌ و تعاون‌ و مسئولیت‌پذیری‌، صبوری، جدّی‌ گرفته ‌می ‌شوند، مدرسه‌ به‌عنوان‌ بهترین‌ محیط‌ برای‌ یادگیری‌ و روابط‌ دوستانه‌ به شمار می ‌آید. وقتی‌ که‌ برنامه‌ی‌ درسی‌ زاید و تکراری‌ وجود ندارد و فقط‌ نکات‌ اساسی‌ مطرح‌ می‌شود، دانش‌ آموزان‌ فرصت‌ تفکر در آن‌چه‌ را که‌ می‌آموزند، به دست‌ می‌آورند.
آن‌ها معنی‌ و مفهوم‌ واهمیت‌ آن چه‌ را که‌ می‌آموزند، به‌ خوبی‌ درک‌ می‌کنند و این‌ موجب‌ می‌شود که‌ دانش‌آموزان‌ به‌ مدرسه‌ و کلاس‌ درس‌ علاقه‌ پیدا کنند و احساس‌ تعلّق‌ خاطر و وابستگی‌ به‌ مدرسه‌ را در خود رشد دهند.
سوارز، میلز و استوارت‌، 1987، ویژگی‌های‌ محیطی‌ را که‌ تفکر در آن‌ پرورش‌ می‌یابد چنین‌ برشمرده‌اند: قدرشناسی‌، بخشش‌، عطوفت‌، هم‌دردی‌، بردباری‌، تفاهم‌، بصیرت‌، خوش‌ اخلاقی‌، عزت‌نفس‌، همکاری‌، انعطاف‌پذیری‌ و توانایی‌ تمرکز و تلاش‌، محیط‌ رشد اندیشه‌ و تفکر خلاّق‌ و ظرفیت‌های‌ انسانی‌ است‌، در مقابل‌، رقابت‌، نیاز به‌ اثبات‌ خود، سردرگمی‌، ترحم‌، بی‌صبری ،شتاب‌زدگی‌، خستگی‌، حالت‌ تدافعی‌، تعارض‌، سرزنش‌، خودخواهی‌، عصبانیت‌، موجب‌ مرگ اندیشه‌ها و مانع‌ تفکر است‌.
برای‌ عملیاتی‌ کردن‌ این‌ رویکرد، خلاصه‌پردازی‌ و فشرده‌سازی‌ و تلفیق‌ برنامه‌ی‌ درسی‌ دوره‌ی‌ ابتدایی‌ را باید جدّی‌ گرفت‌، حلقه‌های‌ غنی‌سازی‌ مدرسه، قبل‌ از شروع‌ سال‌ تحصیلی ‌می ‌توانند، فشرده‌سازی‌ و تلفیق‌ برنامه‌ی‌ درسی‌ را در دستور کار خود قرار دهند و با حذف‌ موادزاید و تکراری‌، تلفیق‌ موضوعات‌ درسی با ارزش ها و مهارت های زندگی، فرصت‌های‌ لازم‌ برای‌ تفکر و مطالعه‌ عمیق‌تر محتوا، ارتباط‌ مفاهیم‌ درسی‌ با یک‌دیگر، تکرار آزمایش‌ها و تجربیات‌ اساسی‌، مشاهده‌ و ترسیم‌ و جمله‌بندی‌، گزارش‌ و بحث‌ روی‌ نتایج‌ و تجربه‌ها، حل‌ معماها و درک‌ دقیق‌تر مفاهیم‌ پس‌ از آزمایش‌ها، و بالاخره کسب مهارت های زندگی، بوجود آورند.
در واقع‌ برنامه‌ی‌ درسی‌ بین‌ رشته‌ای‌ (تلفیقی‌) می‌کوشد، مجموعه‌ درس‌ و زندگی‌ را به طور واقعی‌ و ملموس‌ در هم‌ تنیده‌ سازد. دانش‌آموزان‌ در مدرسه ‌با این‌ رویکرد فرصت‌ می‌یابند با تمرین‌ دموکراسی‌، مهارت‌های‌ زندگی‌ را بیاموزند، چرا که ‌یادگیری‌ دروس‌ و مهارت‌های‌ زندگی‌ تفکیک‌ ناپذیرند. در تلفیق محتوی با مهارت ها و ارزش ها، از خود باید پرسید کدام مهارت یا ارزش را با کدام محتوی باید تلفیق کرد؟
منابع:
1. روزنامه کيهان، شماره 18899 به تاريخ 24/6/86، صفحه 10 (مدرسه)
2. صباغیان، زهرا (1384)، «مدرسه و تقویت نشاط و امید به زندگی»، ماهنامه پیوند، انجمن اولیا و مربیان، شماره 309، 310، 311،
3. نهج البلاغه
4. http://raheelm.com
5. www.tebyan.net

________________________________________
[1]University of Nevada, Reno
[2] سایت راه علم
[3] روزنامه کيهان، ص 10
[4] غررالحکم، ج 2.
[5] همان، ج 6.