بررسی قابليت گزارشگری مطلوب سيستم اطلاعات حسابداری شهرداری های استان اردبيل

چکيده :

اين پژوهش در مورد ارزيابي قابليت گزارشگري مطلوب سامانه اطلاعات حسابداري شهرداري هاي استان اردبيل است که هدف از انجام اين پژوهش بررسي ميزان پاسخ گويي گزارشگري مالي از ديدگاه استفاده کنندگان بود تا ميزان رضايت آنان از موجود يک گزارشگري مالي شفاف در شهرداري ها را بيان کند. چون استفاده کنندگان از راه گزارشگري شفاف مالي قادر خواهند بود که از چگونگي ارائه خدمات جمعي و نحوه مصارف منابع آگاه شوند مسئوليت پاسخگوئي دولتها را ملزم مي کند براي مواردي نظير تهيه منابع مالي ، افزايش منابع مالي ، هدفهاي که اين منابع مالي براي تحقق آنها مصرف مي شود دلايل منطقي ارائه نمايند.اين پژوهش با توجه به هدف آن با طرح فرضيه هايي که پژوهشگر به شرح زير مطرح نمود: 1-سامانه تامين اعتباردر شهرداري هاي استان اردبيل فاقد توانايي کنترل هزينه هاي برنامه ، طرحها و پروژه هاي مصوب سالانه رادارامي باشد.2- سامانه حسابداري دولتي مورداستفاده درگزارشگري مالي شهرداري هاي استان اردبيل فاقد توانايي گزارش دهي صورت هاي مالي به نحو مطلوب است.3- سامانه خزانه داري شهرداري هاي استان اردبيل فاقد قابليت لازم مورد انتظار يک سامانه دريافت و پرداخت مطلوب وجوه است. براي همين   شهرداري ها استان اردبيل را که شامل 17 حوزه شهرداري مي باشد مورد مطالعه قرار گرفت البته در اين پژوهش از انجائيکه  بخش مالي شهرداري ها مدنظر بود به همين خاطر براي شخص کردن حجم نمونه از نمونه گيري خوشه اي (طبقه بندي شده)استفاده شد براي آزمون فرضيات اطلاعات لازم از راه پرسشنامه و با استفاده از نرم افزار SPSS براي آزمون فرضيات استفاده ودرنهايت هرسه فرضيه مورد آزمون تاييد شد. در اين پژوهش شخص شدکه شهرداري هاي استان اردبيل قادر به کنترل،گزارش دهي،سامانه دريافت وپرداخت مطلوب برخوردار نبود.

 فهرست مطالب

ـ چكيده . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . .1

فصل اول : كليات پژوهش

1ـ1ـ ديباچه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1ـ2ـ بيان مسئله وانگيزه برگزيدن موضوع پژوهش. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .  . . .  . . . . . . . .4

1ـ3ـ اهميت و ضرورت انجام پژوهش. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

1ـ4ـ اهداف پژوهش ...  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6

1ـ5ـ فرضيه هاي پژوهش . . . . . . . . .. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

1ـ6ـ روش پزوهش. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1ـ7ـروش جمع آوري اطلاعات . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8

1ـ8ـ قلمرو پژوهش . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8

1ـ9ـ متغير هاي پژوهش. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

1ـ10ـ محدوديت هاي پژوهش. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

1ـ11ـ تعريف واژگان واصطلاحات كليدي  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

1ـ12ـ ساختار پژوهش . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

فصل دوم : چارچوب نظري و پيشينه پژوهش

گفتار اول : مفاهيم حسابداري و گزارشگري مالي و دولتي

2ـ1ـ1ـ ديباچه . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

2ـ1ـ2ـ تعريف حسابداري و حسابداري دولتي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

2ـ1ـ3ـ تعريف گزارشگري مالي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

2ـ1ـ4ـ اهداف گزارشگري مالي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

2ـ1ـ5ـ گزارشگري مالي در ايران . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2ـ1ـ6ـ گزارشگري مالي در عصر تجارت الكترونيك. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .23

2ـ1ـ7ـ استفاده كنندگان از گزارشگري مالي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . ..24

2ـ1ـ8ـ امكان ارتقا گزارشگري مالي در ايران . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 25

2ـ1ـ9ـ تحولات اساسي در گزارشگري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 27

2ـ1ـ10ـ واحد گزارشگري مالي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2ـ1ـ11ـ جايگاه تئوري وجوه مستقل. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2ـ1ـ12ـ جريان اطلاعاتي گزارشگري مالي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

2ـ1ـ13ـ محدوديت هاي گزارشگري مالي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

2ـ1ـ14ـ گزارشگري مالي دولتي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

2ـ1ـ15ـ اهداف گزارشگري مالي دولتي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36

2ـ1ـ16ـ مفهوم مسئوليت پاسخگويي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36

2ـ1ـ17ـ اصول حسابداري و گزارشگري مالي دولتي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2ـ1ـ18ـ مباني حسابداري دولتي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2ـ1ـ19ـ مباني تعهدي در حسابداري دولتي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2ـ1ـ20ـسامانه حسابداري حساب مستقل . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

2ـ1ـ21ـ انواع حسابهاي مستقل . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

2ـ1ـ22ـ ارزيابي عملكردسامانه گزارشگري مالي و ارتباط آن با مديريت دولتي . . . . . . . . . . . . .44

گفتار دوم : شهرداري ها و گزارشگري مالي شهرداري ها

2ـ2ـ1ـ شهرداري ها بحث نظري. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

2ـ2ـ2ـ پيشينه ، رشد و تحول شهرداري در ايران. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

2ـ2ـ3ـ مسائل مربوط به گزارشگري مالي مطلوب در شهرداري هاي و ارتباط آن با سامانه مالي.  .51

2ـ2ـ4ـ استفاده كنندگان گزارش هاي مالي و نيازهاي اطلاعاتي آنها . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52

2ـ2ـ5ـ خصوصيات ، محسنات و كاربرد حسابداري شهرداري ها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54

2ـ2ـ6ـ اصول و موازين حسابداري شهرداري. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . .56

2ـ2ـ7ـ اصول حسابداري در شهرداري ها و مفهوم بودجه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59

2ـ2ـ8ـ خلاصه دستورالعمل تهيه و تنظيم بودجه شهرداري ها  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

2ـ2ـ9ـ حسابداري بودجه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68

گفتار سوم : پيشينه پژوهش

2ـ3ـ1ـ موانع اجراي حسابرسي صورتهاي مالي موسسات غير انتفايي (شهرداري هاي استان كردستان و آذربايجانغربي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

2ـ3ـ2ـ ارزيابي ميزان پاسخگويي نظام مالي دولت جمهوري اسلامي ايران. . . . . . . . . . . . . . . . .70

2ـ3ـ3ـ بررسي موانع توسعه حسابداري دولتي و اثرات آن بر گزارشگري مالي دولتي . . . . . . . . .71

2ـ3ـ4ـ گزارش ارزيابي مديريت از كنترل داخلي و بررسي فايده مندي برون سازماني آن در ايران.72

فصل سوم : روش شناسي پژوهش

3ـ1ـ ديباچه . . . . . . .  ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75

3ـ2ـ جامعه آماري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75

3ـ3ـ تعيين حجم نمونه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

3ـ4ـ متغيرهاي پژوهش  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80

3ـ5ـ فرضيه هاي پژوهش با تعداد پرسشها در هر فرضيه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80

3ـ6ـ روش پژوهش . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

3ـ7ـ روش گردآوري اطلاعات . .  . . . . .  .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83

3ـ8 ـ ابزار اندازه گيري اطلاعات. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

3ـ9ـ روايي و پايايي ابزار پژوهش. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

3ـ9ـ1ـ روايي پرسشنامه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

3ـ9ـ2ـ پايايي ابزار پژوهش . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86

3ـ10ـ آماره آزمون . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87

فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده ها

4ـ1ـ ديباچه . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90

4ـ2ـ توصيف نمونه آماري. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91

4ـ2ـ1ـ جنسيت. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92

4ـ2ـ2ـ ميزان تحصيلات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93

4ـ2ـ3ـ رشته تحصيلي . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93

4ـ2ـ4ـ سابقه خدمت . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94

4ـ2ـ5ـ سمت سازماني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94

4ـ3ـ آزمون فرضيه ها . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95

4ـ3ـ1ـ آزمون فرضيه اول . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95

4ـ3ـ2ـ آزمون فرضيه دوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98

4ـ3ـ3ـ آزمون فرضيه سوم. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101

4ـ4ـ فرضيه اصلي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104

4ـ5ـ نتيجه گيري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106

فصل پنجم : نتيجه گيري و پيشنهادهاي پژوهش

5ـ1ـ ديباچه . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108

5ـ2ـ نتيجه گيري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109

5ـ3ـ پيشنهادها  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111

5ـ3ـ1ـ پيشنهادها مبتني بر يافته هاي پژوهش . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111

5ـ3ـ2ـ پيشنهادها براي پژوهش هاي بعدي .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113

منابع

منابع . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114